Ο Μύθος του γραφείου που αργοπεθαίνει λόγω Covid-19 καταρρίπτεται
Παντελής Κούζης
“Το γραφείο πέθανε”, “O Covid-19 επιτάχυνε τον θάνατο του γραφείου”, “Οι εργαζόμενοι μπορούν να είναι το ίδιο παραγωγικοί και με την εργασία από το σπίτι”, “Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων δεν θέλει να επιστρέψει στο γραφείο”. Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους χιλιάδες τίτλους άρθρων που διαβάσαμε κατά την διάρκεια του τελευταίου χρόνου ως συνέπεια της πανδημίας Covid-19 που πλήττει την ανθρωπότητα και των συνεπειών που αυτή έχει στον εργασιακό μας χώρο.
Το μόνο σίγουρο σ’ αυτή την δύσκολη και πρωτόγνωρη κατάσταση στην οποία ζούμε όλοι είναι πως οι συνέπειες της πανδημίας είναι πραγματικά τραγικές, ο ιός είναι επικίνδυνος και θανατηφόρος και γι’ αυτόν τον λόγο κανένας δεν έχει το δικαίωμα να πειραματίζεται με την υγεία και τις ζωές των συνανθρώπων μας.
Κάτω από το πρίσμα των πιο πάνω εξελίξεων αλλά και με τις οδηγίες των κυβερνήσεων και κρατικών υγειονομικών υπηρεσιών σε ολόκληρο τον κόσμο, οι εταιρίες αποφάσισαν με γρήγορα ανακλαστικά πως, μπροστά στις ανυπολόγιστες συνέπειες που μπορεί να έχει ο ιός εάν μολυνθεί το προσωπικό τους και τις σοβαρές επιπτώσεις που θα έχει ο ιός στο μέλλον της εταιρίας τους αλλά και της ανθρωπότητας ολόκληρης, να κλείσουν ολοκληρωτικά ή κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τα γραφεία τους και να επιτρέψουν στο προσωπικό τους να εργάζεται από το σπίτι.
Η κίνηση αυτή ήταν μια κίνηση ανάγκης, μια κίνηση επιβίωσης η οποία φάνηκε να λειτουργεί χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα για τις εταιρίες την συγκεκριμένη στιγμή και να δίνει την άμεση λύση στο τεράστιο πρόβλημα που δημιουργήθηκε λόγω του Covid-19.
Παράλληλα η εργασία από το σπίτι έφερε και άλλα σοβαρά οικονομικά οφέλη για τις εταιρίες οι οποίες είδαν τους λογαριασμούς των λειτουργικών εξόδων των γραφείων τους (ρεύμα, κλιματισμό, φωτισμό, καθαρισμό, συντήρηση, κλπ.) να μειώνετε σημαντικά, και για μία εταιρία που άρχισε να βλέπει τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας στα οικονομικά αποτελέσματα της, κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο.
Τέλος, όταν τα γραφεία μίας εταιρίας παραμένουν σχεδόν άδεια για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ παράλληλα η εταιρία “φαίνεται” να λειτουργεί κανονικά με την εργασία από το σπίτι, τότε λογικά η εταιρία αρχίζει να σκέφτεται τη μείωση των τετραγωνικών μέτρων των γραφείων της.
Ένα Χρόνο Αργότερα
Ο ιός εξακολουθεί να παραμένει επικίνδυνος και η πανδημία συνεχίζει να μαστίζει την ανθρωπότητα. Ο ιατρικός κόσμος είναι πλέον πιο έμπειρος και γνωστικός για να αντιμετωπήσει την κατάσταση αποτελεσματικότερα. Τα εμβόλια είναι γεγονός και ο πληθυσμός άρχισε να κτίζει σιγά-σιγά την απαιτούμενη ανοσία. Μεγάλο ποσοστό των εργαζόμενων εξακολουθεί να δουλεύει από το σπίτι παραμένοντας υγιείς, τουλάχιστον σωματικά, γιατί τα πράγματα με την ψυχική και πνευματική του υγεία δεν φαίνονται το ίδιο θετικά! Πολλοί είναι αυτοί που διερωτώνται εάν δουλεύουν από το σπίτι πλέον ή κοιμούνται στο γραφείο! Ενώ οι γραμμές που διαχωρίζουν την επαγγελματική τους ζωή από την προσωπική / οικογενειακή έχουν χαθεί ή έχουν μπερδευτεί.
Κατά την προ-covid-19 περίοδο, οι διευθύνσεις ανθρώπινου δυναμικού των εταιριών είχαν μελετήσει και εξελίξει μοντέλα ανθρωποκεντρικής εργασίας μέσα σε χώρους τεχνολογικά ανεπτυγμένους για να προσφέρουν παραγωγική εργασία αλλά ταυτόχρονα και χώρους που θα προκαλούσαν εργασιακή δέσμευση (engagement) στους εργαζομένους, προσφέροντας τους το εξαιρετικά σημαντικό τρίπτυχο ευεξίας: σωματικής, πνευματικής και ψυχικής.
Αλήθεια που πήγαν όλα αυτά τα μοντέλα;
Oι έρευνες και μελέτες δεκαετιών γύρω από την ανθρωποκεντρική εργασία; Γιατί ξεχάστηκαν τόσο γρήγορα; πως είναι δυνατόν όλα αυτά να αντικατασταθούν ξαφνικά από την τηλεργασία και την εργασία από το σπίτι; και καλά αυτοί που ζουν σε μεγάλο σπίτι, μακριά από τον θόρυβο της πόλης, έχουν ωραίο και μεγάλο κήπο και προφανώς ένα μεγάλο ευρύχωρο δωμάτιο στην σοφίτα το οποίο μετέτρεψαν σε γραφείο, λογικό είναι να περνούν καλά και να μην θέλουν να επιστρέψουν στο γραφείο τους. Έχουν τον δικό τους προσωπικό χώρο και ένα γρήγορο internet για να συνδέονται μέσω VPN με τον server της εταιρίας και να κάνουν χωρίς προβλήματα τα Video Calls με τους συνεργάτες και πελάτες τους.
Δυστυχώς όμως οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι ο κανόνας αλλά οι εξαιρέσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων από το σπίτι προσπαθεί να βρει χώρο και χρόνο μέσα στην κουζίνα, την σαλοτραπεζαρία ή το υπνοδωμάτιο του μικρού διαμερίσματος. Προσπαθεί να μάθει να ζει διαχωρίζοντας τον προσωπικό χρόνο και την οικογένεια από αυτόν της εργασίας. Η προσπάθεια αυτή είναι ψυχικά και πνευματικά εξαντλητική.
Σκεφτείτε μάλιστα ο εργαζόμενος να ανήκει στην άτυχη αυτή γενιά των millennials που μόλις βρήκε δουλειά και έχει όσο κανένας άλλος ανάγκη τη στήριξη και καθοδήγηση των πιο έμπειρων συναδέλφων του. Πως θα μπορέσει ο νέος αυτός εργαζόμενος να αποκτήσει εμπειρίες και να εξελιχθεί επαγγελματικά;
Στην αρχή, είναι αλήθεια ότι σε όλους άρεσε η ιδέα να μην χρειάζεται να ξυπνάνε πολύ πρωί για να ετοιμαστούν για το γραφείο, να ταλαιπωρούνται στην πρωινή κίνηση της πόλης μέχρι και μία ώρα μέχρι να φτάσουν με νεύρα στη δουλειά για να συμμετέχουν σε ένα έκτακτο meeting με τον προϊστάμενο τους. Πολλοί ήταν αυτοί που ενθουσιάστηκαν με την ιδέα να κάθονται με τις πιτζάμες σταυροπόδι στο κρεβάτι και να διαβάζουν και να απαντούν σε e-mails τους.
Για πόσο καιρό όμως θα κρατούσε αυτό; Η ευτυχία της πρωτόγνωρης εμπειρίας κάποια στιγμή άλλαξε σε νοσταλγία της προσωπικής επαφής με τους συνεργάτες και πελάτες, μετατράπηκε σε στεναχώρια γιατί η ρουτίνα και η στενότητα του χώρου και η έλλειψη υποδομών και σωστής τεχνολογίας δεν τους επέτρεπε να είναι τόσο αποδοτικοί όσο πίστευαν πως θα ήταν αρχικά.
Πριν τον Covid-19 οι εταιρίες μελετούσαν θέματα σύσφιξης των διαπροσωπικών σχέσεων του προσωπικού τους, επένδυαν μεγάλα ποσά σε εκδηλώσεις Team Bonding και δημιουργίας υγιούς Εταιρικής Κουλτούρας μέσα από την αναβάθμιση και διαρρύθμιση των εργασιακών τους χώρων. Είναι γνωστό άλλωστε πως η κουλτούρα ενός οργανισμού καλλιεργείται μέσα από την δημιουργία κατάλληλων προς αυτή εργασιακών χώρων. Διερωτώμαι ποια μπορεί να είναι η κουλτούρα ενός τέτοιου οργανισμού, του οποίου το προσωπικό εργάζεται από το σπίτι και συνεργάζεται ή κοινωνικοποιείται με τους συναδέλφους μέσα από τις πλατφόρμες videoκλήσεων;
Τηλεργασία / Εργασία από το σπίτι
Μπορεί για αρκετούς η εργασία από το σπίτι ή η τηλεργασία να ήταν μια εντελώς καινούργια και πρωτό&gam
